Inflammatiemerkers: kiezen voor CRP of sedimentatiesnelheid

19-04-2023

CRP en bloedbezinkingssnelheid zijn twee klassieke inflammatiemerkers. Sinds 1 maart 2023 betaalt het RIZIV slechts een van beide terug. Daarom zetten we de voor- en nadelen van elke merker even op een rij.

C-reactief proteïne (CRP)

Het C-reactief proteïne (afgekort tot CRP) is een snel reagerend acutefase-eiwit. In basale omstandigheden is de concentratie laag (< 5 mg/L), maar bij een ontsteking stijgt de synthese zeer snel op enkele uren tijd (in extreme gevallen tot 500 mg/L en meer!).

De CRP-waarde is bijgevolg een maat voor de ernst van de ontsteking. Doorgaans zijn CRP-stijgingen hoger bij bacteriële dan bij virale infecties.

Goed om weten bij de interpretatie van CRP-concentraties:

• Bij lang aanhoudende ontstekingsprocessen treedt een fenomeen van ‘down-regulatie’ op (het CRP-antwoord op de prikkel wordt zwakker).
• Bij bepaalde ziekten (zoals lupus) is geen CRP-stijging merkbaar, ondanks de aanwezigheid van inflammatie (aangezien bij lupus het CRP gecomplexeerd wordt aan andere eiwitten).
• High sensitivity CRP (HsCRP) is een zeer gevoelige CRP-meting die aanzien wordt als een cardiovasculaire risicofactor. HsCRP kent een sterke biologische variatie, waardoor meerdere metingen verspreid in de tijd noodzakelijk zijn.

Sedimentatiesnelheid (of bloedbezinkingssnelheid)

Een ontstekingsreactie gaat gepaard met rouleaux-vorming (rode bloedcellen gaan zich rangschikken in geldrolvorm). Hierbij neemt de bezinkingssnelheid toe.

Het nadeel van de bezinking is de betrekkelijk trage stijging van de waarde bij het op gang komen van de acutefasereactie. Analoog hinkt de sedimentatie nog dagen achterna bij het verdwijnen van de acutefaseprikkel.

Bij anemie kan de bezinking ook vals verhoogd zijn.

Een waarde van ± 100 mm/uur wordt beschouwd als ‘maximale bezinking’. Dit komt onder meer voor bij multipel myeloom en ernstige systeemziekten. Klassiek wordt de bezinkingssnelheid afgenomen op EDTA-bloed.