De interpretatie van creatine kinase (CK), niet steeds zo eenvoudig….

10-11-2021

Creatine kinase (CK, in oudere literatuur soms CPK genoemd) is een frequent aangevraagd enzym bij het labobilan. Als standaard spierenzym wordt de test veel gebruikt (o.a. bij spiertrauma, myositis, myocardinfarct). De interpretatie lijkt eenvoudig: hoe hoger de CK-waarde, hoe ernstiger de spierpathologie. In de praktijk botsten we echter geregeld op een interpretatieprobleem.

Onverklaarde hoge CK-waarden

Bij statinegebruikers vinden we geregeld gestegen CK-waarden terug. Als deze CK-waarden zeer hoog zijn, is voorzichtigheid geboden. Ook bij schildklierlijden (zowel hypo- als hyperthyreoïdie) kan een geassocieerde myopathie soms verrassend hoge CK-waarden opleveren.

Wanneer er niet meteen verklaring voor de hogere CK-waarden is, dient steeds schildklierpathologie te worden overwogen. Macro-CK-vormen zullen in de praktijk zeer zelden aanleiding geven tot een verhoogde totale CK-activiteit in serum of plasma.

Onverklaard lage waarden

De CK-molecule bevat heel wat cysteïnegroepen die gevoelig zijn voor oxidatie. Dit houdt in dat bij belangrijke ontsteking de CK-activiteit schijnbaar daalt door een tekort aan reducerend vermogen in het plasma (glutathiondepletie).

Bij een verdacht lage CK-waarde (<20 U/l) dient steeds rekening te worden gehouden met een onderliggende ontstekingsreactie. In geval van een vermoede vals lage CK-waarde kan een aanvullende analyse van het myoglobine in serum of plasma nuttig zijn.

Ref.: Delanghe JR, Speeckaert MM, De Buyzere ML. Is creatine kinase an ideal biomarker in rhabdomyolysis?