Mycoplasma hominis - Ureaplasma urealyticum
18-06-2024
Bij seksueel overdraagbare aandoeningen (SOAs) denkt men voornamelijk aan deze klassieke verwekkers: Neisseria gonorrhoeae, Chlamydia trachomatis, Mycoplasma genitalium en Trichomonas vaginalis.
Naast deze 4 moet men ook bedacht zijn op volgende verwekkers: Mycoplasma hominis en Ureaplasma urealyticum. M. hominis en U. urealyticum worden typisch als normale genitale flora beschouwd. Beide kiemen kunnen echter ook seksueel overgedragen worden en aan de basis liggen van allerlei klachten. Doordat ze een celwand ontbreken en zich bijgevolg intracellulair in de mucosale epitheelcellen nestelen, ontwijken ze zo het immuunsysteem. Ze kunnen langdurig onder de radar blijven en worden amper gediagnosticeerd als oorzakelijke kiem van verschillende pathologieën.
Pathogenese
Ureaplasma urealyticum en Mycoplasma hominis kunnen aanleiding geven tot urethritis bij mannen en vrouwen, prostatitis, epididymitis bij mannen en vaginitis, cervicitis en salpingitis bij vrouwen. Urethritis en vaginitis kunnen gepaard gaan met afscheiding en/of dysurie, echter kunnen ook volledig asymptomatisch verlopen. Ook kunnen deze micro-organismen seksueel overdraagbare reactieve artritis (syndroom van Reiter) veroorzaken.
Ureaplasma urealyticum en Mycoplasma hominis kunnen naast de seksueel overdraagbare klachten, ook aan de oorzaak liggen van verschillende zwangerschapscomplicaties. Vroeggeboortes, onvruchtbaarheid, spontane abortussen en pelvic inflammatory disease (PID) werden reeds beschreven. De transmissie van U. urealyticum naar de foetus kan aanleiding geven tot chorio-amnionitis en bij de pasgeborene tot infecties van het centraal zenuwstelsel. M. hominis wordt typisch geassocieerd aan bacteriële vaginose (BV) wanneer andere pathogenen werden uitgesloten.
Diagnose & screening
De diagnose van mycoplasma/ureaplasma infecties kan uitdagend zijn gezien ze ook tot de normale genitale flora behoren maar in staat zijn infecties te veroorzaken. Bij asymptomatische vrouwen is de prevalentie van Ureaplasma species dragerschap 80% en 10-20% voor M. hominis. Bij asymptomatische mannen is de prevalentie van Ureaplasma species dragerschap 5-15%. Omdat de kiemen niet in cultuur gebracht kunnen worden is moleculaire diagnostiek (PCR) noodzakelijk om deze te detecteren. Voor de SOA-screening beschikken we reeds over een multiplex PCR die naast Neisseria gonorrhoeae en Chlamydia trachomatis ook Mycoplasma genitalium en Trichomonas vaginalis opspoort. Het klinisch laboratorium biedt nu ook een moleculaire detectie aan van Ureaplasma urealyticum en Mycoplasma hominis op vaginale of urethrale swabs.
Wanneer te testen?
Het wordt aangeraden om bij acute urogenitale symptomen waarbij geen andere oorzakelijke kiem wordt teruggevonden, klinisch vermoeden van PID, chorio-amnionitis en/of premature contracties te screenen naar deze 2 pathogenen. Ook in het kader van fertiliteitsproblematiek worden best beide partners gescreend.
Behandeling
- M. hominis: Doxycycline PO 100 mg 2x/dag gedurende 7 dagen. (tegenaangewezen tijdens de zwangerschap)
Clindamycine, fluoroquinolones zijn mogelijke therapeutische opties. Resistentie aan macroliden (clarithromycine, erythromycine en azithromycine). - U. urealyticum: Azithromycine 1g PO éénmalig. Doxycycline PO 100 mg 2x/dag gedurende 7 dagen is een alternatief (tegenaangewezen tijdens de zwangerschap). Toenemende resistentie aan tetracyclines en erythromycine wordt gemeld.