Vroegtijdige opsporing van leverfibrose en cirrose met de FIB-4 score

15-05-2024

Leverfibrose en cirrose zijn klinisch moeilijk te diagnosticeren. Om deze diagnoses vroeger op te sporen bij algemeen bloedonderzoek biedt Labo Maenhout een extra hulpmiddel aan op basis van routine labotesten.

Levercellen die afsterven bij acute schade aan de lever worden geregenereerd. Bij herhaalde schade door een chronische leverziekte echter, treedt er op de duur geen regeneratie meer op en worden de afgestorven levercellen vervangen door littekenweefsel (fibrose). Als de leverziekte persisteert zal uiteindelijk meer en meer van de lever vervangen worden door (niet-functioneel) bindweefsel, met als (irreversibel) eindstadium levercirrose. Dit proces kan asymptomatisch verlopen en pas klinisch overt worden op het moment dat er al veel irreversibele schade is opgetreden.

Figuur 1: stadia van leverfibrosering (F0 tot F4). (N)AFLD: (non) alcoholic fatty liver disease, (N) ASH: (non) alcoholic steatohepatitis. Figuur gebaseerd op Ramos-Lopez et al, World J Gastroenterol 2015; 21(41)

Het is daarom belangrijk om dit proces zo vroeg mogelijk op te sporen om de etiologie van de leverschade aan te pakken, om op die manier cirrose te vermijden. De FIB-4 score is een berekening die gemaakt wordt op basis van drie routine laboparameters (AST (SGOT), bloedplaatjes en ALT(SGPT)) en de leeftijd. Op die manier kan er gemakkelijk niet-invasief gescreend worden op leverfibrose/cirrose.

Praktisch

In Cyberlab kan onder “Lever – gal – enzymen” het panel “FIB-4 Index” worden aangevraagd. Dit zorgt ervoor dat de benodigde testen (Figuur 2) uitgevoerd worden en de FIB-4 op het rapport komt. Deze berekening zelf brengt GEEN extra kosten met zich mee (noch voor de patiënt, noch voor het RIZIV). Merk op dat sinds 01/05/2024 er wel een cumulregel ingevoerd is door het RIZIV, waardoor AST (SGOT) en ALT (SGPT) niet meer samen terugbetaald worden. Er wordt een kost van €3 aangerekend aan de patiënt indien deze testen toch samen werden aangevraagd

Figuur 2: formule voor de berekening van de FIB-4 index

Interpretatie

Hoe hoger de score hoe hoger het risico op fibrose/cirrose. Er worden verschillende zones gedefinieerd op basis van de waarde. Onder de 35 jaar zou de score minder betrouwbaar zijn, bij een leeftijd 65 jaar is de cut-off voor exclusie 2.0 in plaats van 1.3 (Figuur 3).

Figuur 3: cut-offs uit de literatuur voor interpretatie FIB-4. NPV: negatief predictieve waarde, PPV: positief predictieve waarde.

Vanaf een hoog risico (of intermediair risico met klinische verdenking) is het aangewezen om enerzijds te zoeken naar onderliggende etiologie (Figuur 1) en anderzijds een echografie/elastografie te overwegen als tweede screeningstechniek voor fibrose. Indien die test ook suggestief is kan een verwijzing naar de gastro-enteroloog van toepassing zijn. Merk op dat FIB-4 een screeningstest blijft die niet diagnostisch is voor fibrose. Deze score is bovendien niet betrouwbaar in geval van afwijkingen in de plaatjestelling door hematologische oorzaken (of bij pseudotrombopenie), noch bij een acute hepatitis.

Bronnen

• Shah et al. Comparison of noninvasive markers of fibrosis in patients with nonalcoholic fatty liver disease. Clin Gastroenterol Hepatol. 2009;7(10):1104-12.
• Tapper EB, Lok AS. Use of Liver Imaging and Biopsy in Clinical Practice. N Engl J Med. 2017;377(8):756-768.
• Vieira Barbosa et al Fibrosis-4 Index as an Independent Predictor of Mortality and Liver-Related Outcomes in NAFLD. Hepatol Commun. 2022;6(4):765-779.