De ziekte van Lyme: caveats in labodiagnostiek

15-09-2023

Pathofysiologie

De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi, overgedragen na een beet door een besmette Ixodes teek. De meerderheid van de teken in België (80-85%) is echter niet geïnfecteerd met deze bacterie.

Bij een beet met een (geïnfecteerde teek) is er pas besmettingskans na 24u aanhechting (teek neemt dan zijn eerste bloedmaal). Als de teek op tijd verwijderd wordt (bv. net na de wandeling) dan is er dus ook geen infectie en geen antibiotische behandeling nodig.

Wanneer er dan toch infectie optreedt zal een deel van de mensen deze spontaan klaren, een deel zal klinische manifestaties ontwikkelen (typisch Erythema Chronicum Migrans of ECM). Enkel in het geval van klinische manifestaties is antibioticatherapie aangewezen.

Een fractie van de mensen met vroege manifestaties zal (indien onbehandeld) een gedissemineerde vorm van Lyme ontwikkelen. Deze cascade (Figuur 1) toont dus aan dat gedissemineerde Lyme een zeldzaamheid is (lage pre-test probabiliteit) bovendien gaat deze typisch gepaard met bepaalde specifieke klachten (zie verder). Er moet hier dus niet aan gedacht worden bij vage, aspecifieke klachten zoals vermoeidheid of depressie.

Figuur 1: cascade gedissemineerde Lyme

Problemen Serologie

Lyme serologie is een labotest met suboptimale performantie karakteristieken. De test kampt met lage gevoeligheid (sensitiviteit) in het vroege stadium van de ziekte (wat leidt tot vals-negatieven) en relatief lage specificiteit (vals-positieven). Om deze test zo optimaal mogelijk te gebruiken dienen daarom volgende richtlijnen in acht te worden genomen (cf. Figuur 2).

Figuur 2: problemen Lyme serologie

Diagnostiek en behandeling

Volgend schema geeft afhankelijk van het (vermoede) ziektestadium aan welke klinische manifestaties er typisch aanwezig zijn en wat de aanbevolen diagnostische en therapeutische strategieën zijn.

Figuur 3: problemen Lyme serologie en adviezen om deze test zo goed mogelijk te benutten

Bij de latere manifestaties (bv. neuroborreliose) is de gevoeligheid van IgG vrij hoog (90-95%), waardoor een negatief resultaat een goed uitsluitend vermogen heeft. Bij positieve Lyme IgG en vermoeden neuroborreliose kan deze diagnose pas bevestigd worden doormiddel van lumbaalpunctie (ziekenhuissetting).