Familiale hypercholesterolemie: wanneer te testen?

02-08-2019

FAMILIALE HYPERCHOLESTEROLEMIE

Familiale hypercholesterolemie (HF) is een erfelijke dyslipidemie die gekarakteriseerd wordt door een geïsoleerde verhoging van het LDL cholesterol.

Voorkomen: 1/500 individuen.

In België wordt deze aandoening ondergediagnosticeerd en wordt soms post factum ontdekt bij patiënten jonger dan 60 jaar met een cardiovasculair incident. De dragers van deze mutatie worden vanaf hun geboorte blootgesteld aan een verhoogd artherosclerose risico en ook aan een cardiovasculair risico dat 13 maal hoger is dan de normale populatie.

TRANSMISSIE

Deze genetische ziekte wordt autosomaal dominant overgedragen. Als één van de ouders drager is hebben de kinderen 50 % kans om ook drager te zijn van deze ziekte. 1/500 lijden aan heterozygote HF, 1/1000000 is homozygoot. De dyslipidemie is meestal te wijten aan een mutatie van één van de LDL receptoren, en bijgevolg is er accumulatie van LDL.

DIAGNOSTIEK

Klinische symptomen:

• aanwezigheid van xanthomen aan de pezen en de huid zijn karakteristiek voor HF.
• Xanthelasma (vetneerslag op niveau van de oogleden)
• Bogen aan het hoornvlies (witte ring rond het hoornvlies)

Persoonlijke en familiale antecedenten: (ouders, kinderen, broers en zusters) vroegtijdige CVA (<55 j bij de man en < 60 j bij de vrouw, soms op zeer jonge leeftijd (vanaf 20 j)

Cholesterolwaarden:

• Verhoogde LDL waarde: > 190 mg/dl bij de volwassene en >130 mg/dl bij het kind
• Totale cholesterol > 310 mg/dl bij de volwassene en > 230 mg/dl bij het kind

Secundaire oorzaken van hypercholesterolemie moeten uitgesloten worden: hyperthyreoidie, nefrotisch syndroom, cholestase, diabetes, enz.

Genetisch onderzoek: (2 EDTA buisjes afnemen)

80 % van de gevallen zijn te wijten aan een mutatie van één van de volgende genen (van 20 % is het gen nog niet geïdentificeerd):

• LDLR gen: de LDL receptoren zijn afwezig of zijn niet in staat de LDL cholesterol te capteren (73.9 % van de gevallen)
• APOB gen: het apolipoproteïne B is betrokken bij de herkenning van de LDL cholesterol deeltjes door de LDL receptoren (6.6 % van de gevallen)
• Pcsk9 gen: dit eiwit komt tussen bij de regeling van het aantal LDL receptoren (0.7 % van de gevallen)

ANDERE RISICOFACTOREN

Het vroegtijdig voorkomen, de ernst en de frequentie van de cardiovasculaire aandoeningen kunnen ernstiger zijn indien andere risicofactoren aanwezig zijn:

• Hoge bloeddruk
• Diabetes
• Obesitas
• Weinig actief
• Tabak
• Lage HDL cholesterol

BEHANDELING

Bij HF diagnose is familiaal onderzoek aangewezen. Alle patiënten met HF aandoening moeten pertinente informatie krijgen in verband met hun manier van leven, dieetmaatregelen en, indien van toepassing, stoppen met roken.

Ze moeten een actieve behandeling krijgen met een cholesterolverlagende medicatie, bij de volwassene van zodra de diagnose is gesteld en bij het kind vanaf een leeftijd van 8 – 10 jaar. Gebruik een statine in monotherapie of gecombineerd met ezetimibe. De PCSK9 inhibitoren geven een sterke verlaging van de LDL cholesterol, maar hun positieve klinische effecten moeten nog aangetoond worden.