Moleculaire diagnostiek voor kinkhoest op nasopharyngeale swab

01-08-2015

Pathogenese van kinkhoest

Kinkhoest wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella pertussis die ontdekt werd in 1906 door Jules Bordet. De “kink” wijst op het door de patiënt geproduceerde geluid tijdens de gierende inspiratie die volgt op een hoestbui. De pathogenese van de ziekte berust op het hechten van de bacterie aan het trilhaarepitheel in de luchtwegen, waarbij meerdere toxinen geproduceerd worden. Lokale necrotiserende weefselschade, die ontstaat door de inwerking van toxine, leidt tot de typische hoest en vormt mogelijk ook de uitlokkende factor voor apneu bij zuigelingen.

Klassiek begint kinkhoest met een gewone (neus)verkoudheid en een malaisegevoel. Vooral ’s nachts is er een droge prikkelhoest. Later treedt deze hoest ook overdag op. Na één of twee weken gaat deze over in verscheidene expiratoire hoeststoten, die elkaar snel opvolgen, waarna een lange piepende inhalatie volgt. Het hoesten gaat gepaard met het opgeven van helder taai sputum. Soms braakt de patiënt. Na nog twee weken gaat het hoesten over in een “losse hoest” die wekenlang duurt.

Vaccinatie zorgt voor een milder verloop

Omdat de Vlaamse bevolking goed gevaccineerd is tegen kinkhoest gaat men uit van een milder verloop. Het klinische beeld van kinkhoest is afhankelijk van de leeftijd en de vaccinatiestatus van de patiënt. Volwassen patiënten vertonen meestal atypische verschijnselen in vergelijking met zuigelingen en kinderen. Ze kunnen geen tot weinig symptomen vertonen, met een hoestgedrag dat kan gaan van mild en atypisch tot hevig en langdurig aanhoudend (>21 dagen volgens WHO).

Moleculaire diagnostiek heeft een meerwaarde

Een recent onderzoek in een school in Zulte toonde aan dat ook bij kinderen de ECDC criteria vaak noch sensitief noch specifiek genoeg zijn voor een zekerheidsdiagnose. Moleculaire diagnostiek kan bijdragen tot een gevoeligere en specifiekere detectie van kinkhoest, zeker bij aspecfieke symptomen. Een terugbetaling voor moleculaire diagnostiek is vooralsnog niet voor handen. Bij een aanvraag voor Bordetella pertussis PCR zal €20 aangerekend worden aan de patiënt.